ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ

Κριτική σκέψη είναι η νοητική και συναισθηματική λειτουργία κατά την οποία το άτομο αξιολογεί την αξιοπιστία των πληροφοριών και αποφασίζει τι να σκεφτεί ή τι να κάνει μέσω συλλογισμών που γίνονται με βάση όλα τα δυνατά στοιχεία που μπορεί να έχει στη διάθεσή του. Κατά συνέπεια η κριτική σκέψη περιλαμβάνει ένα πολύπλοκο συνδυασμό δεξιοτήτων, που συνδυάζει τη σαφήνεια, τη λογική, το βάθος, την ευρύτητα πνεύματος, την τιμιότητα και την αυτογνωσία.

Επομένως, η επισήμανση της ανάγκης καλλιέργειας της κριτικής σκέψης που γίνεται από καθηγητές και γονείς είναι πολύ λογική, ώστε τα παιδιά ( ως αναπτυσσόμενοι πολίτες) να μπορέσουν να αποκτήσουν αυτονομία της σκέψης. Η αναζήτηση σε συνδυασμό με την καλλιέργεια της κριτικής σκέψης είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας στον οποίο πρέπει να δοθεί έμφαση, καθώς στην εποχή μας, όπου διαρκώς αναπτύσσεται η τεχνολογία, η απομνημόνευση στην εκπαίδευση μπορεί να οδηγήσει τους μαθητές στην παθητική αποδοχή της γνώσης. Αυτή η παθητικότητα δημιουργεί μαθητές και πολίτες, οι οποίοι δεν παρουσιάζουν τις προσωπικές τους απόψεις, καθώς δεν έχουν τρόπο να τις αιτιολογήσουν και, συνεπώς, εύκολα χειραγωγούνται.

Κατά τη γνώμη μου το φαινόμενο της παθητικότητας προέρχεται από τον τρόπο λειτουργίας του σύγχρονου εκπαιδευτικού συστήματος το οποίο καταστρέφει τη δημιουργικότητα και την κριτική σκέψη, καθώς όλες οι γνώσεις δεν γίνονται κτήμα των μαθητών, αλλά απλώς αποστηθίζονται προσωρινά, σαν μνήμη ROM. Το φαινόμενο αυτό, η λεγόμενη «παπαγαλία», αρχίζει περίπου από τη Γ΄ δημοτικού. Τότε για πρώτη φορά οι μαθητές μαθαίνουν να αποστηθίζουν μαθήματα, όπως η ιστορία και αργότερα η γεωγραφία και η φυσική. Στη Γ΄ λυκείου για κάθε τύπο ασκήσεων δίνεται από τους καθηγητές και φροντιστές συγκεκριμένη μεθοδολογία, η οποία είναι ο μόνος τρόπος επίλυσης της άσκησης, αποκλείοντας κάθε ενδεχόμενο διαφορετικής λύσης. Επειδή οι καθηγητές θέλουν να βοηθήσουν τους μαθητές να περάσουν στη σχολή που θέλουν, «θεοποιούν» τη μεθοδολογία αυτή, με αποτέλεσμα να μην δίνουν πολλά περιθώρια στα παιδιά για λάθη, αφού ο πρωταρχικός στόχος είναι να γράψουν καλά στις πανελλήνιες. Καθιστούν έτσι τις συγκεκριμένες εξετάσεις έναν διαγωνισμό στον όποιο ανταμείβεται ο μαθητής που μπορεί να αποστηθίσει και όχι ο μαθητής που κατανοεί την άσκηση και αξιοποιεί τη δική του κρίση, ώστε να μην βασίζεται μόνο στις έτοιμες λύσεις.

Βέβαια, το σχολείο είναι και λύση για την καλλιέργεια της κριτικής σκέψης των παιδιών αρκεί να αρχίσει να ενθαρρύνει τους μαθητές να εκφράζουν την περιέργεια τους. Θα ήταν σωστό να τονίζεται από τους καθηγητές πως υπάρχει παραπάνω από ένας τρόπος επίλυσης των ασκήσεων και να αναζητείται από όλη την τάξη, σε ατομικό και σε ομαδικό επίπεδο, προκειμένου να αξιοποιείται ο διάλογος και να ενισχύεται η συνεργασία, η επιχειρηματολογία κι ο σεβασμός σε διαφορετικές απόψεις. Τέλος, η προτροπή για συζήτηση ηθικών και γενικού ενδιαφέροντος θεμάτων θα οξύνει την κριτική σκέψη σε συνδυασμό με τη δημιουργικότητα. Άλλωστε, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι συχνά υπάρχουν πολλές απαντήσεις.

#έφηβοι #Προβληματισμοί