« Η πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης ..μια ευκαιρία που δεν χάθηκε»

Την Τρίτη, 31 Οκτωβρίου 2017, τα δυο τμήματα Ανθρωπιστικών Σπουδών της Γ΄ τάξης επισκεφτήκαμε το Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης (Κ.Ι.Θ.) με σκοπό να έρθουμε πιο κοντά στα ιστορικά γεγονότα που διδασκόμαστε αλλά και στην ιστορία της πόλης μας. Συνοδευόμενοι λοιπόν από τον κ. Βάσκο, την κ. Στεφανή και την κ. Σιόλα παρακολουθήσαμε την έκθεση του κέντρου .

Όπως ανέφερε και η ξεναγός μας, η κα Μιχαήλ, η φωτιά αυτή υπήρξε αιτία για τη δημιουργία πολλών υλικών καταστροφών και για τον ανασχεδιασμό της πόλης της Θεσσαλονίκης. Οι ειδήμονες αποδίδουν το αίτιο της εκκίνησης της φωτιάς που έμελλε να αποβεί μοιραία για την ιστορία της πόλης μας στην απροσεξία μιας προσφυγοπούλας κατά τη διάρκεια της παρασκευής του φαγητού της. Σύμφωνα με πληροφορίες της εποχής, η καταστροφική πυρκαγιά του 1917 στη Θεσσαλονίκη ξεκίνησε από ένα χαμόσπιτο στην οδό Ολυμπιάδος 3 στα σύνορα με την Άνω Πόλη.

Η φωτιά προκλήθηκε από σπίθα μιας κουζίνας. Δυο Ελληνίδες που νοίκιαζαν ένα χαμόσπιτο στην τουρκική συνοικία της πόλης... τηγάνιζαν μελιτζάνες. Μια σπίθα από τη φωτιά που άναψαν, έπεσε σε παρακείμενη αποθήκη με άχυρο κι έτσι ξεκίνησαν –όσο παράξενο κι αν φαίνεται σήμερα αυτό– όλα!

Ήταν αργά το μεσημέρι της 5ης (18 με το νέο ημερολόγιο) Αυγούστου 1917 στη βορειοδυτική άκρη των τειχών της πόλης. Η φωτιά στην τουρκική συνοικία Μεβλανέ επεκτάθηκε μερικές ώρες αργότερα σε ολόκληρη τη Θεσσαλονίκη, κατακαίοντας το λεγόμενο ιστορικό της κέντρο περνώντας την Εγνατία οδό, γλείφοντας τα σπίτια μέχρι την άκρη της παραλίας! Κατά τον 19ο αιώνα οι καταστροφές ολόκληρων συνοικιών από φωτιές δεν ήταν άγνωστο φαινόμενο. Αντίθετα, οι καταστροφές στις πόλεις ήταν συχνά μεγάλες, κυρίως λόγω των εύφλεκτων υλικών, της κακής ρυμοτομίας, αλλά και των ανύπαρκτων υποδομών πυρόσβεσης.

Οι λόγοι που εξαπλώθηκε η φωτιά στη Θεσσαλονίκη κι έφτασε πολύ γρήγορα μέχρι τη θάλασσα σχετίζονται με την ίδια τη ρυμοτομία της πόλης, αλλά και με το γεγονός ότι οι συμμαχικές δυνάμεις που είχαν στρατοπεδεύσει έξω από τη Θεσσαλονίκη χρησιμοποιούσαν το λιγοστό νερό που υπήρχε λόγω ανομβρίας, για να καλύπτουν τις δικές τους ανάγκες. Οι πυροπαθείς υπολογίζονται περίπου στους 50.000 Εβραίους, 12.000 χριστιανούς και 10.000 μουσουλμάνους, χωρίς όμως να έχει σημειωθεί κάποιος θάνατος.

Την ανοικοδόμηση της Θεσσαλονίκης ανέλαβε ο Γάλλος αρχιτέκτονας Ερνέστ Εμπράρ. Τα μεγαλεπήβολα σχέδιά του για την πόλη δεν εφαρμόστηκαν πλήρως εξ αιτίας της δυσκολίας εξεύρεσης επαρκών κονδυλίων. Παρ’ όλα αυτά η καινούργια πόλη που κτίστηκε με βάση το μοντέλο του εξωτερικού κοσμήθηκε από έντεχνα οικοδομήματα και χαρακτηρίστηκε από έξυπνη πολεοδομική συγκρότηση που ευνοούσε τις μεταφορές και τη μετακίνηση μέσα στην πόλη. Δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στο γεγονός πως η επέμβαση του τότε αδύναμου κράτους ήταν έγκαιρη όσον αφορά την αποκατάσταση των αστέγων και την ανοικοδόμηση της πόλης . Η Θεσσαλονίκη τελικά όχι μόνο ξεπέρασε την πυρκαγιά αλλά με τη βοήθεια του αρχιτέκτονά της και την υποστήριξη του Υπουργού Αλ. Παπαναστασίου μετατράπηκε σε μια πόλη με σύγχρονη ρυμοτομία και όψη .

#ΣχολικέςΔράσεις