Ο ΠΟΛΕΜΟΣ

Ο πόλεμος υπήρχε από αρχαιοτάτων χρόνων. Οι αρχαίοι Έλληνες πολεμούσαν για ιμπεριαλιστικούς, κοινωνικούς, ηθικούς σκοπούς. Γι’ αυτούς ο πόλεμος ήταν αναγκαίο κακό, αν παραφράσει κανείς τα λόγια του Θουκυδίδη, ο οποίος βιώνοντας τον πόλεμο, συμπέρανε ότι αυτός είναι ‘βίαιος διδάσκαλος’. Από την άλλη, από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα ο άνθρωπος μπόρεσε να προοδεύσει μόνο σε περιόδους ειρήνης, γιατί αυτή έχει πολλά να του προσφέρει.

Πρωτίστως, σε περιόδους ειρήνης μπορεί ο άνθρωπος να εξελιχθεί και να δημιουργήσει. Διότι τότε, απαλλαγμένος όπως είναι από το αίσθημα της επιβίωσης, μπορεί και επιδίδεται στη δημιουργική αξιοποίηση του χρόνου του. Ασχολείται με τα γράμματα, τις τέχνες, τη μουσική, τον αθλητισμό∙ δίνει σάρκα και οστά στο όραμα του καθολικού ανθρώπου. Ακόμη, νιώθοντας ασφάλεια και αυτοπεποίθηση στοχεύει αισιόδοξα στο μέλλον, ενώ μαθαίνει να εμπιστεύεται και να αποδέχεται το συνάνθρωπό του. Μέσα στο κλίμα γαλήνης που επικρατεί συνηθίζει την ψυχή και το πνεύμα του στην αρμονία και την ηρεμία, γεγονός που συνδράμει καίρια στην ωρίμανσή του.

Βεβαίως, η ειρήνη ευεργετεί και την κοινωνία, η οποία επωφελείται από τη δράση αυτή του ανθρώπου. Υλικός και πνευματικός πολιτισμός εξελίσσονται και αναβαθμίζονται, οι γνώσεις αυξάνονται, τα έργα πληθαίνουν, το βιοτικό επίπεδο ανεβαίνει. Σε έναν τόπο όπου επικρατεί ειρήνη, οι άνθρωποι εργάζονται και συνεργάζονται, επικοινωνούν και μετακινούνται ελεύθερα, συνδράμουν για την εξάλειψη κάθε αδικίας, καθώς και για την παγίωση των δικαιωμάτων τους. Παράλληλα, ευνοούνται οι διακρατικές σχέσεις, πραγματώνονται βέλτιστες συμφωνίες και τελικά, επιτυγχάνεται ο διεθνισμός. Σε γενικότερο επίπεδο υπό συνθήκες ειρήνης οι κοινωνίες ακμάζουν.

Ο πόλεμος από την άλλη, εξαθλιώνει τον άνθρωπο. Οι θάνατοι, οι βανδαλισμοί και τα κάθε λογής αποτρόπαια εγκλήματα που αυτός συνεπάγεται σπείρουν τον φόβο και επιβάλλουν επιμελώς την υποκρισία, την ηθική διαφθορά, την ανιδιοτέλεια και την αυθαιρεσία. Ο πόλεμος εξευτελίζει και αποκτηνώνει τον άνθρωπο, αφού τον αναγκάζει να μηχανεύεται τρόπους για να εξοντώσει τον ‘εχθρό’. Προκαλεί την ψυχική φθορά και την ηθική διάβρωση όσων εμπλέκονται σε αυτόν, διότι γεννά το άγχος, τον τρόμο και τα πάθη. Μάλιστα, οι θηριωδίες που λαμβάνουν χώρα κατά τη σύρραξη, καθώς αφυπνίζουν τα κατώτερα ένστικτα των μαχητών, αντιτίθενται στη φύση του ανθρώπου, κάνουν τον άνθρωπο απάνθρωπο.

Έπειτα ο πόλεμος πλήττει και την κοινωνία στο σύνολό της. Αποδεδειγμένα, κοινωνίες που συμμετέχουν σε πολεμικές συγκρούσεις σε βάθος χρόνου οπισθοδρομούν και παρακμάζουν σε κάθε τομέα. Αφενός διότι το εργατικό δυναμικό αχρηστεύεται στην πλειονότητά του όντας εξοντωμένο, εξαντλημένο ή ακρωτηριασμένο με άμεση απόρροια τη στασιμότητα της παραγωγής. Αφετέρου, επειδή φαινόμενα όπως η περιβαλλοντική καταστροφή, η φτώχεια, η λειψυδρία και ο αναλφαβητισμός ανθούν ή παραμένουν άλυτα, αφού τα χρήματα που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για την έκλειψη των ζητημάτων αυτών δαπανώνται στην αγορά πολεμικού εξοπλισμού.

Συμπερασματικά, ο πόλεμος μπορεί στο παρελθόν να είχε αξία, πλέον, ωστόσο, είναι συνώνυμος της φρίκης. Γιατί στον πόλεμο δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι, όλοι χάνουν∙ χάνουν περιουσίες, συγγενείς, χάνουν και τον εαυτό τους. Γι’ αυτό ο πόλεμος πρέπει να εκλείψει. Και η θέση αυτή δεν είναι ουτοπία. Είναι κάτι το εφικτό και υλοποιήσιμο, αρκεί να γίνει αντιληπτή η αξία της ειρήνης.

#Προβληματισμοί